via Alexis Pabello, Pressroom PH
May mga gabing tila walang bituin. May mga umagang parang hindi na darating. Sa bawat sulok ng mundo, may mga pusong tahimik na lumuluha, may mga matang pilit na nagtatago sa likod ng ngiti, at may mga kaluluwang humihingi ng tulong sa paraang hindi naririnig. Ito ang katotohanan ng depresyon—isang unos na walang pangalan, isang bagyong dumarating nang walang babala.
Ang depresyon ay hindi simpleng kalungkutan. Isa itong alon na paulit-ulit na humahampas, binabasa ang kaluluwa hanggang sa mawalan ng lakas ang mga buto. Isa itong ilog na walang pampang, nilulunod ang puso sa pagdududa at sakit. At sa katahimikan ng gabi, ang taong tinatamaan nito ay tila isang kandilang unti-unting nauubos, ngunit walang nakapapansin.
Ngunit sa gitna ng lahat, may mga pagkakataong isang munting liwanag ang tumatagos sa dilim.
“Akala ko wala nang makikinig. Pero isang simpleng tanong na, ‘Kumusta ka?’ ang nagligtas sa akin.” Sa isang tanong, muling nagkaroon ng dahilan ang isang puso upang huminga. Ganito kalakas ang malasakit—isang binhing itinanim na kayang magpatubo ng panibagong pag-asa.
Setyembre—buwan ng ulan, pagbaha, at unos. Ngunit higit doon, ito rin ang buwan ng mga kandila at bulong ng pag-asa. Sa bawat sindi ng kandila, may panalangin para sa mga lumisan, at may pangako para sa mga nananatili na hindi sila nag-iisa.
Tuwing Suicide Prevention Month, muling ipinapaalala sa atin na ang pagpapakamatay ay hindi kahinaan. Hindi ito simpleng pagpili, kundi isang sugat na matagal nang nananahimik at naghahanap ng lunas. At gaya ng lahat ng sugat, hindi ito dapat kinukutya, kundi ginagamot.
Sa lipunang madalas mabilis ang takbo ng oras, madali nating hindi pansinin ang mga bulong ng katahimikan. Ngunit kailanman, ang katahimikan ay hindi kawalan—ito ay panaghoy na kailangang dinggin. Minsan, ang taong laging nakangiti ang siyang may pinakamabigat na pasan. Minsan, ang taong laging nagbibigay ng payo ang siyang may pinakamaraming sugat na hindi makitang gumagaling.
Ang ating tungkulin ay maging tagapakinig. Hindi upang magbigay agad ng solusyon, kundi upang iparamdam na may balikat na maaring sandalan, may taingang handang makinig, at may pusong handang umunawa.
Sa buong bansa, may mga taong kumikilos: mga guro na nagiging gabay, mga kaibigan na nagiging pampang, mga simbahan na nagiging kanlungan, at mga organisasyong nagiging ilaw sa gitna ng dilim. Sa bawat seminar, storytelling session, at candle-lighting event, pinapalakas ang isang mensahe: may saysay ang bawat buhay.
Isipin mo ang isang gabi ng Setyembre. Madilim ang kalangitan, ngunit sa gitna ng kadiliman, daan-daang kandila ang sabay-sabay na sumisindi. Maliit man ang kanilang liwanag, kapag pinagsama-sama, ito’y nagiging dagat ng pag-asa. Ganyan din ang malasakit—hindi kailangang malaki, basta’t sama-sama, kaya nitong talunin ang pinakamalakas na trahedya.
Kung ang depresyon ay isang ilog na tila walang katapusan, ang pagdamay ay ang tulay na tatawirin upang makarating sa kabilang pampang. Kung ang gabi ay simbolo ng kalungkutan, ang mga bituin ay ang mga taong hindi papayag na mag-isa kang mangulila. At kung ang unos ay dumating nang biglaan, tandaan na lagi’t laging may bahaghari pagkatapos ng ulan.
Ang Suicide Prevention Month ay hindi lamang isang paggunita. Isa itong panawagan—isang sigaw na pakinggan ang tahimik na iyak, damhin ang bigat ng katahimikan, at ipaalala na may saysay ang bawat paghinga.
Hindi kailangang maging bayani ng lahat. Sapat na ang maging bituin sa isang kalangitang madilim. Sapat na ang maging bahaghari sa isang bagyong nakasisira. Sapat na ang maging kandila na nagbibigay ng liwanag kahit maliit lamang ang apoy.
At kung ikaw man ay nasa gitna ng labang ito, kung ang iyong dibdib ay tila nilalamon ng unos, tandaan mo: ang katahimikan mo ay may saysay. Ang iyong luha ay hindi kabawasan sa iyong halaga. Ang bawat tibok ng iyong puso ay patunay na may kuwento ka pang isusulat, may bukas pang naghihintay.
Sa likod ng bawat unos, may bahaghari. Sa gitna ng dilim, may bituin. At sa bawat sugat, may posibilidad ng paggaling. Ang mundo ay maaaring magmukhang malupit, ngunit sa likod ng lahat, nariyan ang mga kamay na handang sumalo, mga mata na handang umunawa, at mga pusong handang magmahal.
Hindi lahat ng laban ay dapat salubungin mag-isa. Sapagkat sa huli, tayo-tayo rin ang magsisilbing bahaghari sa isa’t isa. Kaya’t kapag may dumating na dilim, huwag tayong manahimik. Maging tinig tayo ng pag-asa, maging ilaw tayo ng bukas. Sapagkat sa bawat buhay na nasasagip, nagiging mas makulay ang buong kalangitan. Ang pinakamalaking paalala ng buwang ito: hindi kailanman mawawalan ng saysay ang iyong paghinga. At sa likod ng lahat ng unos, lagi at laging may liwanag.
